Felsefenin İşlevleri Nelerdir?

Felsefenin işlevleri bu alana ilgi duyanların merak ettiği konular arasında bulunuyor. Antik dönemlerden beri sistematik bir şekilde gelişen felsefenin toplumsal ve bireysel olarak çeşitli misyonları bulunur. Bu temel hedefler ise felsefenin işlevini ortaya çıkarır.

Felsefe Neden Var?

Felsefenin işlevleri nelerdir sorusuna yanıt vermek için öncelikle felsefenin neden var olduğu üzerinde durmak gerekir. Temel olarak felsefe ya da hikmet sevgisi; gerçeğin anlaşılmasına, hayatı sorgulamaya, evrensel değer yargılarını oluşturmaya, özgür iradenin ortaya çıkmasına, sorumluluk anlayışının gelişmesine, sosyal davranış kurallarının irdelenmesine, bilgilerin nitelik, kaynak ve dayanak olarak açıklanmasına çalışmaktır.

Felsefe, kesin yargılarda bulunmaz ve bir konuda öne sürülen savlar kesin olarak kabul edilmez. Bu aslında felsefenin soyut kavramlar üzerinde durmasındandır. Ancak felsefe ikna edici olabilir ve bu görüşler sadece bireyler tarafından değil geniş kesimlerce de benimsenebilir. Ayrıca felsefe, sorgulama ve akıl yürütme becerileri sayesinde bilimi de önemli ölçüde etkiler.

Evren ve insana ait olan her şeyi ele alan felsefe, sorunlara yaklaşım yöntemi ile esas yapısını gösterir. Felsefe ayrıca her zaman çözüm sunmayabilir ancak sorunu ortaya koyarak kişilerin düşünce geliştiren yapısı ile birlikte sorunlardan çözüm üretmesini de sağlayabilir. Yeni ufuklar açmak, dünya görüşünü kişinin sağlam temeller üzerine kurması ve her şeyden öte birey olarak var olabilmek için felsefe önemli misyonlar yüklenmektedir.

Felsefenin Gelişim Aşamaları Neler?

Felsefenin işlevleri gelişim aşamaları içinde daha net görünür yapıdadır. Başlangıç dönemlerinde özellikle varlığın doğasını, evrende olup bitenleri kavrama ve temel ilkeleri belirleme yönünde felsefe bir seyir izlemiştir. Orta Çağ ile birlikte ise kilisenin etkisiyle beraber dini görüş baskın hale gelmiş ve evren Tanrı eksenli olarak kavranmaya çalışılmıştır. Ancak sonraki dönemlerde bireyin yeniden keşfedilmesi ve dinsel düşüncenin geri planda kalması ile felsefe bireyin etkisini göstermiştir. Yakın dönemlerde ise birey ve toplum ilişkisi, sanat, bilim ve tarih gibi alanlarda da felsefeye ait olarak yan dallar oluşmuştur.

Bu kapsamda felsefe bireysel ve toplumsal olarak çeşitli işlevler görerek çeşitli soruları sormaktadır. Bu soruların yanıtlarının mutlak olarak sağlanmasına gerek bulunmaz, önemli olan insanın ve toplumun yerinin tayin edilmesidir.

Felsefenin Bireysel İşlevi Nedir?

Felsefenin bireysel işlevleri şu şekilde sıralanabilir;

• Olgu ve olayların akıl yolu ile kavranmasını sağlamak. Bu kapsamda da kişiye yaşama dönük bir yol haritası çizebilmek.
• Kişinin bireysel yapısını farkına varabilmesi, kendini tanıyabilmesi için gerekli koşulları sağlaması.
• Farklı fikirlere açık olmasını sağlamak, yeni görüşler ile karşı karşıya kalmak.
• Ön yargılı tutumlardan uzak durmak, yargılarının kökenlerini keşfedebilmek.
• Kalıp düşüncelerden uzaklaşarak özgür şekilde düşünme gerçekleştirebilmek.
• Çok yönlü bakış açısı kazanarak olayları ve olguları farklı açılardan değerlendirebilmek.
• Yaşama karşı kişinin bilinç elde etmesini sağlamak, öz farkındalık oluşturmak.
• İnsanın kendisini tanıması, düşünmesi, tartışması ve yaşama dair eylemlerin kökenlerinin irdelenmesini sağlamak.
• Günlük yaşama dair karşılaşılan sorunları çözmek için farklı yöntemleri göstermesi.
• Herhangi bir şeye karşı itaati ve peşinen kabullenmeyi engellemesi.
• Tartışmasız olarak kabul edilen şeyleri tartışmaya açarak değerlendirme yapılmasını sunar.

Bu kapsamda kişinin birey olma sürecinde felsefenin bireysel işlevi büyük role sahiptir. Kişi, felsefe ile birlikte kendisini daha iyi tanıyabilecektir.

Felsefenin Toplumsal İşlevi Nedir?

Felsefenin toplumsal işlevi bireylerden öte geneli ilgilendiren kısmı içerir. Kişileri etkileme gücüne sahip olan felsefe kaçınılmaz olarak toplumsal roller de üstlenir. Bu bakımdan;

• Ortak bir kültürün oluşmasını sağlayabilir. Rönesans dönemi düşünceleri sonraki Avrupa yaşamının oluşmasında önemli bir rol üstlenmiştir.
• Farklı toplulukların bir arada yaşaması için etkide bulunabilir.
• Farklı olarak nitelendirilenin anlaşılması için düşünceyi etkileyeceğinden toplumsal farklılıkları gidermekte etkili olabilir.
• Toplumda bilginin değerli olduğunu ve alışılmış kalıp düşüncelerden uzaklaşmak gerektiğini gösterebilir.
• Demokrasinin ve insan haklarının gelişmesinde felsefi düşünceler etkilidir. İnsanların yaşam hakkı, seçim hakkı, özgürlük hakkı gibi taleplerinin onaylanmasında felsefe rol oynayabilir.
• Toplumlar için günümüzün en büyük sorunlarından bir tanesi olan ön yargılar, felsefe ile aşılabilir. Felsefe ön yargılardan kurtularak mevcut duruma eldeki verilerden hareketle yaklaşması sağlar. Bu da daha açık fikirli ve açık toplum fikrinin yaygınlaşmasını sağlayabilir.
• Akıl ve iradeye duyulan saygının gelişmesinde söz sahibi olabilir.

Buraya tıklayarak felsefe ile ilgili benzer yazılarımıza göz atabilirsiniz.